maandag 18 mei 2015

Expertsessie: Inbedding mediawijsheid op de Pabo

Vanmiddag organiseerde Mediawijzer.net in samenwerking met Teachers Channel een expertsessie over de inbedding van mediawijsheid in het Pabo curriculum. De bijeenkomst vond plaats bij Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid in Hilversum. Maar liefst acht Pabo's waren vertegenwoordigd! Tijdens deze expertsessie gaf ik zelf een presentatie over hoe mediawijsheid bij mijn eerstejaars studenten aan bod komt.



Leerling van de toekomst
De expertsessie start met een korte presentatie door Remco Pijpers (Kennisnet) over de leerling van
de toekomst. Momenteel wordt nieuw kwalitatief onderzoek afgerond onder 1700 tieners (10 - 18 jaar). Op 23 juni publiceert Kennisnet het rapport. Pijpers geeft enkele voorlopige conclusies, maar verzoekt ook nadrukkelijk om deze nog niet als waarheid te publiceren, omdat alle analyses nog niet definitief zijn.

Wel kan ik zijn verhaal delen over de veranderde context waarin onze jeugd opgroeit. Het medialandschap verandert, denk bijvoorbeeld alleen maar aan de intrede van de smartphone. Veel scholen worstelen (nog steeds) met de vraag wat ze hiermee moeten. Dit probleem wordt in de media maar al te graag uitgebreid behandeld en dat geeft weer een vertekend beeld.

Daarna kwam de tabletrevolutie, ongeveer in 2010. Nu heeft bijna elk huishouden een tablet en vinden jonge kinderen het de normaalste zaak van de wereld. Alles wordt touch. Een positieve ontwikkeling is dat er prachtige inhoud ontstaat, denk maar aan de (educatieve) apps van Toca Boca of een game zoals Minecraft. Blijkbaar werkt eenmalig aanschaffen toch beter dan in-app aankopen. Deze media laten zien hoe interactiviteit voor/met kinderen op een goede manier kan worden ingezet.


Wat is de volgende revolutie? Virtual reality? Ook hier zijn genoeg angsten bij ouders die denken dat hun jonge kind continu een VR-bril op heeft.

Maar telkens blijkt weer dat het kind niet zozeer verandert, maar wel de context in de maatschappij. Wat speelt er nu? Nelie Kroes roept dat elk kind moet programmeren. Maar is dat wel zo? Is het handig om dit te verplichten voor alle kinderen? Kennisnet vindt van niet.
Daarnaast is er ook een filosofisch perspectief, waarin meer gevraagd wordt om stiltetijd, mindfulness, offline gaan. Deze tegenbeweging wordt steeds populairder in het onderwijs.
Nog een derde stroming denkt, waaronder Bill Gates, dat machines binnenkort mensen voorbij streven in intelligentie. Is dat wenselijk? Wil je een robot voor de klas?

Welke kant het ook op gaat, wat in elk geval zo lijkt te zijn, is dat de digitale ongelijkheid groeit onder kinderen. Afhankelijk van opleidingsniveau en inkomen van ouders komen kinderen wel of niet in aanraking met technologische mogelijkheden. Daar is dus sowieso nog een taak voor het onderwijs!



De plaats van mediawijsheid in mijn curriculum
Mijn presentatie zoomt in op mediawijsheid voor mijn eerstejaars Pabo studenten. Eerst schets ik een mogelijk kader hoe mediawijsheid ingedeeld kan worden binnen digitale geletterdheid als één van de 21st century skills, maar mijn boodschap is vooral: blijf niet te lang nadenken over kaders, maar ga aan de slag!

Vervolgens toon ik drie good practices van concrete opdrachten die mijn eerstejaars studenten krijgen:
  1. Online publiceren
  2. Ik-tafel
  3. Les over media

Ad 1. Online publiceren 
Deze opdracht is in het tweede blok (november - januari). Eerstejaars studenten lopen stage in de bovenbouw en moeten voor Taal een stelles geven. Leerlingen moeten dus een verhaal schrijven. Vanuit ICT willen we dat leerlingen hun teksten online publiceren. bijvoorbeeld op een klassenweblog of klassensite.

Deze opdracht levert nog al wat weerstand op bij sommige praktijkopleiders om verschillende redenen. Sommigen vinden het eng om leerlingen online te laten publiceren. Anderen denken dat hun leerlingen dat helemaal niet kunnen (vreemde reden om het niet doen...). Weer anderen weten technisch zelf niet hoe het moet. Uiteindelijk mogen studenten uit een reeks van mogelijkheden kiezen, van heel laagdrempelig tot uitdagend, zodat ze het allemaal uit kunnen voeren.

Ad 2. Ik-tafel
In het derde blok (februari - april) lopen studenten stage in de onderbouw. Voor Taal moeten ze met één leerling een ik-tafel maken, waarbij de leerling ongeveer vijf voorwerpen meeneemt van huis en hierover vertelt. Vanuit ICT willen we dat de leerling minimaal één voorwerp meeneemt dat mediagerelateerd is, bijvoorbeeld een favoriet boek, film, game, etc. Geen dure apparatuur, maar indien mogelijk een representatie van een film of game, zoals bijvoorbeeld een t-shirt van Minecraft.

Vervolgens vergelijken studenten het mediagebruik van de leerling met de 'normale' mediaontwikkeling van kinderen. Op de website van Mediasmarties.nl staat deze overzichtelijk weergegeven. Zo kan een student hopelijk beoordelen of het logisch is dat een kind in groep 3 graag Star Wars kijkt... Tot slot formuleren studenten concrete adviezen op het gebied van mediagebruik.

Ad 3. Les over media
In het vierde blok (mei - juli) verdiepen studenten zich in media educatie. Ze werken het boek Beeldschermkinderen door en maken een uitgebreide inventarisatie op de stageschool. Aan de hand daarvan ontwerpen ze een eigen les over media. Deze voeren ze uit in de eigen stageklas.

Het probleem van veel studenten is dat ze het lastig vinden om een les over media te geven. Er zijn hier geen kant-en-klare lessen over, er is geen methode en het is een onderwerp waar nauwelijks aandacht voor is op de basisschool. Kortom, een beetje pionieren!

In mijn afsluiting roep ik vooral op om als Pabo's te kiezen voor één model, namelijk het Mediawijsheid Competentiemodel. Ik denk dat de huidige veelzijdigheid aan begrippen, modellen en invulingen die horen bij mediawijsheid de inbedding in de weg staat. Door met elkaar in elk geval hetzelfde model als uitgangspunt te nemen, is het veel gemakkelijker om met één verhaal naar het onderwijsveld te treden. Bovendien kunnen we zo gemakkelijker elkaars expertise benutten.

Mijn hele presentatie staat hieronder:




Pabo leermiddelenbank mediawijsheid
Teachers Channel is in feite een elektronische leeromgeving waar anderen zich kunnen professionaliseren op allerlei gebieden. Micky Jansen (eindredacteur) en Ilona Haas (projectleider) van Teachers Channel presenteren hun leermiddelenbank mediawijsheid voor Pabo's. Deze bestaat uit vier verschillende onderdelen:
  1. Kenniscan (soort nulmeting aan de hand van vragen door CITO ontwikkeld);
  2. Lesmateriaal (verzameling van bestaand materiaal over mediawijsheid, zowel voor Pabo studenten als leerlingen in het basisonderwijs. Ook voor eigen professionaliteit van Pabo-docenten zelf. Vooral doorgeefluik naar andere sites.
  3. E-learning cursussen (dit zijn complete curssusen voor professionalisering gemaakt door andere hogescholen)
  4. Competentietest (soort eindmeting, self assessment)

De leermiddelenbank is nu vooral een aanzet voor iedereen om zich verder te scholen. Het is gratis voor alle Pabo's en studenten. Bovendien is de uitnodiging ook om zelf mee te ontwikkelen aan e-cursussen en materialen uit te wisselen. Veel van mijn materialen staan ook in de leermiddelenbank.

Project Onderwijs 2032
Als afsluiting geeft Mary Berkhout (programmamanager bij Mediawijzer.net) een bondige samenvatting van de expertsessie en legt de focus op het project Onderwijs 2032. Zij gelooft dat er een kantelpunt lijkt aan te komen in het onderwijs. Er lijkt gedegen interesse te zijn voor een fundamenteel andere rol van de leerkracht. Meer als coach, meer persoonlijke begeleiding van de leerling, meer gebruik van ICT voor gepersonaliseerd leren.

Berkhout roept op om als Pabo's in gesprek te gaan met de projectdeelnemers van Onderwijs 2032 en aan te geven hoe mediawijsheid een plek moet krijgen in het onderwijs. Een mooie nieuwe uitdaging!



Conclusie
Het is, naar mijn idee, altijd waardevol om kennis te delen. Zo'n expertsessie is waardevol omdat je elkaar ziet en gezamenlijk verder komt. Ik vond het erg tof om indirecte collega's te spreken en te merken dat we eigenlijk een zelfde visie op mediawijsheid hebben. Natuurlijk heeft iedereen bepaalde uitdagingen om mediawijsheid een plekje te geven in het overvolle Pabo curriculum, maar we vinden elk geval een aantal dingen:
  • Mediawijsheid is een expertise, bij voorkeur een eigen vak op de Pabo;
  • Als uitgangspunt geldt het Mediawijsheid Competentiemodel;
  • Mediawijsheid moet op de Pabo aan bod komen.

Ik hoop dat er binnenkort een vervolg op deze expertsessie komt om met elkaar een verdiepingsslag te kunnen slaan en hopelijk ook meer collega's erbij te kunnen betrekken!

Tot slot, ik vond het heel erg gaaf om een presentatie te mogen verzorgen tijdens deze expertsessie. Hopelijk was het zinnig, waardevol en inspirerend voor de anderen... Ik heb in elk geval mijn best gedaan en er van genoten! Mocht ik anderen ook blij kunnen maken met een (gast)college of bijdrage, neem dan gerust contact met me op!

Geen opmerkingen:

Een reactie posten