zaterdag 28 november 2015

Webinar: Workshops geven

Op maandag 23 november gaven Erik Meester (@Meestertweet) en Rob van de Sande (@Rob_QQ) een webinar over hoe je een workshop moet geven. Als docent in het HBO ben ik altijd erg geïnteresseerd om op dit gebied nieuwe inzichten te krijgen, dus ik volgde de webinar met veel interesse. Hieronder mijn bevindingen.


Hoe het niet moet...
Erik en Rob beginnen met vijf don'ts; bekende valkuilen waarin workshopgevers (helaas) nog wel eens terecht komen.
  1. Vertel niet wat er allemaal niet is;
  2. Praat niet de tijd vol;
  3. Zie er niet onverzorgd uit;
  4. Loop niet te ver vooruit;
  5. Vertel niet alleen wat jij wil vertellen.

Ad 1. Vertel niet wat er allemaal niet is 
Wanneer je begint met een workshop, zeker als je deze op een externe plek verzorgt, kan het zijn dat de omstandigheden niet ideaal zijn. Maar voor deelnemers is het erg vervelend om dit te moeten horen. Je klaagt dan (externe attributie) in feite over alles wat niet klopt: te weinig tijd, onhandige tafels, incompleet materiaal, etc. Deelnemers krijgen zo het gevoel dat ze een tweederangs workshop krijgen voorgeschoteld.

Ad 2. Praat niet de tijd vol
Een workshop heeft een vooraf bepaalde duur. Het kan zijn dat je tijd te kort komt. Dan is het handig om een perspectief te schetsen ("Daar komen we in een vervolgsessie op terug!"). Uitlopen vinden deelnemers vaak niet fijn en het geeft een gehaast gevoel.
Echter, iets eerder klaar zijn, is vaak prima. Je hoeft niet onnodig de tijd vol te praten, want dit doet afbreuk aan jouw boodschap. Stop op een mooi moment, bijvoorbeeld met een mooie quote, maar begin aan het eind nooit met nieuwe informatie, want dan kom je ineens weer krap in de tijd te zitten...

Ad 3. Zie er niet onverzorgd uit
Deelnemers vinden het belangrijk dat je er netjes en verzorgd uitziet. Op z'n Frans noemen ze dat "rapport" maken. Je kunt het ook afstemmen noemen, levelen, op één lijn zitten. Kortom, het is dus belangrijk dat je jouw voorkomen afstemt op de doelgroep. Je kunt natuurlijk overdressed zijn, maar veel kwalijker is onverzorgd.

Ad 4. Loop niet te ver vooruit
Mensen die een workshop verzorgen weten over het algemeen veel van het onderwerp af. Het is een risico dat je tijdens een workshop te snel onderwerpen behandelt. Controleer regelmatig of deelnemers het denkproces nog volgen.

Ad 5. Vertel niet alleen wat jij wil vertellen
Als je een workshop verzorgt, ben je vaak expert. Het heeft tijd en moeite gekost om bepaalde kennis/inzichten te verkrijgen en de deelnemers hebben ook tijd nodig om tot conclusies te komen. Vertel dus niet alleen wat jij wil vertellen, maar stem af met wat deelnemers willen/moeten horen. Het is best ingewikkeld om altijd goed bij de beginsituatie aan te sluiten.  Meestal is het al inspirerend voor deelnemers om bekende kennis in een ander perspectief te horen.
 
Ga flexibel om met de tijd

Wat is dan wel goed?
Gelukkig geven Erik en Rob ook vijf do's waarmee je hopelijk een goede workshop kunt maken.
  1. Maak contact;
  2. Get to the point and make a point;
  3. Hanteer een goede strategie;
  4. Houd altijd iets achter de hand;
  5. Evalueer.

Ad 1. Maak contact
Het gebeurt vaak dat iemand een workshop direct start met het praatje. Maar deelnemers hebben ook behoefte om zich gezien te voelen. Zorg dat alles vooraf klaar staat, dan heb je de eerste minuten even tijd om contact met deelnemers te maken en hun enkele vragen te stellen.
Contact maken kun je vooraf doen, als een soort voorbereiding. Als deelnemers vooraf een bepaalde opdracht of vraag hebben gehad, dan stimuleer je hen alvast de goede kant op. Ook achteraf is het handig om contact op te nemen met deelnemers om de workshop te over denken.

Ad 2. Get to the point and make a point
Houd de hoofdboodschap helder en wacht niet te lang om tot deze kern te komen. Begin eens met de essentie, direct het diepe in. Vervolgens kun je de rest van de workshop gebruiken om deze hoofdboodschap uiteen te zetten. Probeer niet tijdens een workshop alle informatie met dezelfde belangrijkheid te brengen.
Om een duidelijk punt te maken, is het belangrijk daar echt een helder moment van te maken (retoriek). Benoem het expliciet, ga er duidelijk voor staan en laat even een stilte vallen. Informatie heeft ook tijd nodig om te landen.

Ad 3. Hanteer een goede strategie
Een goede workshop heeft een duidelijke strategie als onderlegger. Na het stellen van een gezamenlijke context, wil je deelnemers actief aan de slag zetten. Deze actieve werkvorm moet ondersteunend zijn aan de hoofdboodschap; de activiteit moet doelen expliciteren. Het is belangrijk voor deelnemers om werkvormen te ervaren en hun uit te leggen waarom ze deze werkvorm moeten doen.

Ad 4. Houd altijd iets achter de hand
Als je een goede werkvorm hebt (zoals een reflectieopdracht, spelvorm, casussen, etc.) is het handig om deze niet in te plannen, maar achter de hand te houden. Mocht de workshop snel verlopen, dan heb je sowieso een succesvolle werkvorm extra. Dit is voor deelnemers vaak een mooie verdieping.

Ad 5. Evalueer
Het is essentieel om aan het eind van de workshop samen met de deelnemers te evalueren. Plan hiervoor ook bewust tijd in bij de voorbereiding. Als je echt goed wil worden in het geven van workshops, durf dan de deelnemers om tips te vragen. Refereer ook aan mogelijke vervolgstappen, zoals literatuur, websites, vervolgsessies.
Het is altijd handig om een (spel)werkvorm achter de hand te houden.
Conclusie
De webinar is een ontspannen gesprek met een fijne dynamiek tussen Erik en Rob. De gegeven tips zijn allemaal vanuit eigen ervaringen gegeven. Het zijn natuurlijk bruikbare tips, maar toch voelt het een beetje willekeurig. Erik en Rob geven het zelf tijdens de webinar zelf al aan dat ze eigenlijk zomaar tien punten hebben gekozen. Het hadden er ook vijf kunnen zijn, of 32.

Bovendien zijn de tips voornamelijk organisatorisch van aard. Ze gaan nauwelijks in op didactiek of het toegankelijk maken van content. Er zijn vast onderwijskundige modellen die wat meer houvast en body kunnen geven aan het concept van workshops geven. Ze geven zelf aan dat dit een eerste webinar is over dit onderwerp en dat ze ook een vervolgsessie willen geven, waarin ze meer de diepte in gaan. Dat zou mooi zijn!

Wil je meer informatie over het werk van Erik en Rob, kijk dan op het YouTube-kanaal #E-MEESTERS: https://www.youtube.com/playlist?list=PLBylDQ66OAjbvf5LaEb5Nqq1RXOpjjgcY

Geen opmerkingen:

Een reactie posten